Bánh Chưng Đen Của Người Tày: Khám Phá Đặc Sản Tết Cổ Truyền

Khi Tết cổ truyền của dân tộc Tày đến gần, món bánh chưng đen nổi bật như một biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với những giá trị truyền thống và tình cảm gia đình. Bên cạnh bánh chưng xanh truyền thống, bài viết này thittraugacbep.com.vn sẽ chia sẻ với các bạn thông tin chi tiết về loại bánh chưng đen truyền thống tại tỉnh Cao Bằng.

Giới thiệu vài nét về bánh chưng đen 

Bánh chưng đen của dân tộc Tày, cũng như bánh chưng xanh, được làm để dâng lên bàn thờ tổ tiên trong những ngày đầu năm mới, tượng trưng cho sự sum vầy, đoàn kết của gia đình. Màu đen của bánh, kết hợp với màu xanh của lá dong và màu vàng của đậu xanh, tượng trưng cho sự đa dạng và hòa hợp. 

Người dân tin rằng, màu đen của bánh chưng có khả năng xua đuổi tà ma, mang lại may mắn và bình an cho gia đình trong suốt năm mới.Việc sử dụng tro than từ cây muối chua thể hiện sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên, tôn trọng và biết ơn những gì mà thiên nhiên ban tặng.

Bánh chưng đen được làm để dâng lên bàn thờ tổ tiên trong những ngày đầu năm mới
Bánh chưng đen được làm để dâng lên bàn thờ tổ tiên trong những ngày đầu năm mới

Điểm khác biệt trong cách chế biến của bánh chưng đen

So với bánh chưng truyền thống người dân tộc Tày đã có sự biến tấu trong nguyên liệu để tạo nên món bánh chưng đen đặc sản, độc đáo:

Nguyên liệu chính

Nguyên liệu để làm bánh chưng đen sẽ bao gồm bao gồm như sau:

  • Gạo nếp: Loại gạo được dùng gói bánh thường là nếp ngon, dẻo, hạt đều.
  • Đậu xanh: Đậu xanh đã xát vỏ, bùi, ngọt.
  • Thịt lợn: Thịt ba chỉ hoặc thịt nạc vai có xen lẫn mở, đảm bảo tươi ngon. 
  • Lá dong: Lá dong tươi, to, xanh đậm, không bị rách. 
  • Tro than cây muối chua: Tro than được lấy từ cây muối chua cổ thụ, tạo nên màu đen đặc trưng của bánh.
Nguyên liệu để làm bánh chưng đen đã được biết tấu
Nguyên liệu để làm bánh chưng đen đã được biết tấu

Cách chế biến của bánh chưng đen

Cách chế biến bánh chưng đen khá cầu kỳ đòi hỏi người làm cần phải tỉ mỉ trong từng công đoạn. Gạo nếp được vo sạch, ngâm nước trong vòng 8 tiếng. Đậu xanh cũng được vo sạch, ngâm nước trong vòng 2 tiếng và hấp chín, giã nhuyễn. Thịt lợn được thái hạt lựu, ướp gia vị. Lá dong được rửa sạch, phơi ráo.Tro than cây muối chua đem lọc lấy phần tro mịn và ngâm trong nước, sau đó lọc bỏ cặn để lấy nước tro trong. Nước tro này sẽ được trộn với gạo nếp để tạo màu đen đặc trưng cho bánh chưng đen.

Sau khi chuẩn bị xong nguyên liệu, người ta bắt đầu gói bánh. Gạo nếp được trộn đều với tro than cây muối chua, tạo thành màu đen đặc trưng. Đậu xanh và thịt lợn được chia thành từng phần nhỏ, đặt vào giữa lớp gạo nếp. Bánh được gói bằng lá dong và buộc chặt bằng dây lạt. Bánh chưng được nấu bằng củi trong vòng 12 tiếng. Sau khi luộc xong, vớt bánh ra và rửa sạch dưới nước lạnh để loại bỏ nhựa và làm bánh săn chắc hơn. Đặt bánh dưới vật nặng để ép bánh và để bánh nguội. 

Cách chế biến bánh chưng đen khá cầu kỳ đòi hỏi người làm cần phải tỉ mỉ
Cách chế biến bánh chưng đen khá cầu kỳ đòi hỏi người làm cần phải tỉ mỉ

Cách thưởng thức

Bánh chưng được cắt thành từng khoanh dày, có màu đen tuyền, vị bùi dẻo của gạo nếp, vị ngọt thanh của đậu xanh, vị béo ngậy của thịt lợn và mùi thơm đặc trưng của tro than cây muối chua. Món bánh này thường được thưởng thức cùng với dưa muối, cà muối và các món ăn kèm khác trong dịp Tết Nguyên Đán. Hương vị của bánh chưng đen càng trở nên đặc biệt hơn khi được thưởng thức trong không khí se lạnh của ngày Tết, bên cạnh ngọn lửa hồng và tiếng cười của người thân.

Bảo quản bánh chưng đen thế nào cho đúng?

Để bảo quản bánh chưng một cách đúng cách, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau:

Bảo quản ở nhiệt độ phòng

Sau khi luộc chín và rửa sạch, bánh chưng nên được treo lên nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Treo bánh lên giúp giữ cho bánh khô ráo, ngăn ngừa sự phát triển của nấm mốc. Trong điều kiện nhiệt độ phòng, bánh chưng thường để được khoảng 5 ngày. Nếu thời tiết mát mẻ, có thể để lâu hơn một chút, nhưng cần kiểm tra thường xuyên để đảm bảo bánh không bị mốc.

Bánh chưng thường để được khoảng 5 ngày trong nhiệt độ phòng
Bánh chưng thường để được khoảng 5 ngày trong nhiệt độ phòng

Bảo quản trong tủ lạnh

Để kéo dài thời gian bảo quản, bánh chưng có thể được để trong ngăn mát của tủ lạnh. Đặt bánh chưng vào ngăn mát giúp giữ độ tươi ngon của bánh trong khoảng 15-20 ngày. Tuy nhiên, bánh chưng sẽ bị rắn hơn và gạo có thể bị lại (hơi cứng). Tránh đặt bánh chưng trong túi nilon kín vì sẽ tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển. Thay vào đó, có thể đặt bánh chưng trong hộp đựng thực phẩm có lỗ thoát khí hoặc dùng màng bọc thực phẩm bọc nhẹ nhàng để bảo vệ bánh mà vẫn đảm bảo thông thoáng.

Bảo quản bằng túi hút chân không

Bạn cũng có thể sử dụng túi hút chân không để bảo quản bánh chưng đen ở điều kiện nhiệt độ phòng. Phương pháp này giúp bánh chưng bảo quản được 5-10 ngày, so với việc để ngoài trời.

Bạn cũng có thể sử dụng túi hút chân không để bảo quản bánh chưng đen
Bạn cũng có thể sử dụng túi hút chân không để bảo quản bánh chưng đen

Dù bảo quản ở môi trường tự nhiên hay trong tủ lạnh, cần kiểm tra bánh chưng thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu nấm mốc hoặc hỏng. Nếu phát hiện bánh bị mốc, cần loại bỏ phần mốc và sử dụng phần bánh còn lại ngay hoặc chế biến lại để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Kết Luận

Trong những ngày Tết, chiếc bánh chưng đen góp phần làm phong phú thêm bữa cơm gia đình, mang lại sự ấm cúng và cảm giác bình yên cho mỗi người con xa quê, đồng thời truyền tải những giá trị truyền thống tốt đẹp từ thế hệ này sang thế hệ khác. Hãy cùng thittraugacbep.com.vn  khám phá và trải nghiệm món bánh chưng hấp dẫn này để cảm nhận trọn vẹn hương vị Tết cổ truyền.

Bài viết liên quan